VerwonderenderWijs

Filosofie en Onderwijs

Op 30 januari aanstaande presenteren we in Leusden ons boek Verwonderenderwijs – Filosofie en onderwijs. Voor ons, de samenstellers, is dat een bijzonder moment. Maar we denken oprecht dat het ook een belangrijk moment is voor ons werk, voor onze passie – het verzorgen van filosofieonderwijs.

Allereerst is het boek een resultaat van een bijzonder initiatief. Met een groep docenten, verzameld tijdens de Nationale Filosofie Olympiade 2015, vatten we het plan op om een weekend ook zelf essays te gaan schrijven. En dat hebben we vier maanden later ‘gewoon’ gedaan :).Twintig docenten filosofie in het VO die in hun vrije tijd samen gaan zitten om te praten en te schrijven over hun werk. Een mooie ervaring was dat - maar ook een nuttige, een inspirerende: als het over ons onderwijs gaat nemen we graag zelf en samen het woord ...

Het resultaat is, ten tweede, een belangrijk mo(nu)ment voor onze professie en haar professionaliteit. Het schrijfweekend zelf, natuurlijk bij de ISVW te Leusden, was en werkte als een soort van autonoom scholingstraject. Dat mondt nu uit in een bundel essays waarin een reeks aan perspectieven wordt geschetst van wat filosofie en wat onderwijs –los van elkaar en in combinatie – zouden kunnen en moeten zijn. Daarmee haken we aan en lopen vooruit op gaande en komende debatten over curricula in het algemeen, het filosofiecurriculum in het bijzonder, de rol van vakdocenten bij curriculum-ontwikkeling en op school, enzovoorts. We tonen daarmee aan dat we een volwassen, gevarieerde, kritische en meer professionele beroepsgroep zijn geworden.

Als de tekenen ons niet bedriegen dan lijken we, tenslotte, op een kantelpunt terecht gekomen. Tot dusverre is het schoolvak filosofie in het vo nog altijd een ‘klein’ vak, een keuzevak met een bestaan in de marge van de bovenbouw van een beperkt aantal scholen. De tendens is er een van krimp eerder dan van groei. Tegelijk is er onmiskenbaar veel belangstelling voor filosofie en ‘filosoferen’ in de breedste zin, in de samenleving en in het onderwijs. Zo lijkt er ook sprake van onstuimige groei van filosofie / filosoferen als praktijk in de onderbouw van havo en vwo, in het vmbo, in het mbo, het hbo. 

De roep om meer ‘waarde(n)vol’  onderwijs, de roep om bildung klinkt  overal, zo lijkt het, en filosofie, al dan niet verkleed als kritisch denken of diepe reflectie, wordt vaak aangeroepen om daarbij te hulp te komen. Het is een open vraag of het schoolvak filosofie al de vele impliciete en expliciete verwachtingen kan inlossen die aan haar worden gesteld, zij dat ueberhaupt zou moeten willen. Kritisch en zelfkritisch gaan we in onze bundel op deze verwachtingen in – en openen we daarmee ook het debat over wat (filosofie)onderwijs wel en niet vermag.

Dat is allemaal interessant voor filosofiedocenten in het vo, zou je zeggen, maar wat kan ik ermee? Wel: de discussie zoals die zich in de bundel ontvouwt gaat inderdaad over filosofie in het vo, maar gaat tegelijk diep in op aangrenzende terreinen en problemen. Aan bod komen dus ook vragen naar zin en doel van onderwijs in het algemeen, over de rol van moraal en levensbeschouwing in het onderwijs, de rol van filosofie in het po en het mbo. Behalve bespiegelend is de bundel ook concreet, en gaat bijvoorbeeld uitgebreid in op een mogelijke taxonomie van denkvaardigheden. VerwonderenderWijs is daarmee weliswaar onze bundel, maar is er ook voor jou, voor iederen die geïnteresseerd is in onderwijs, filosofie, reflectie, levensbeschouwing en waarden.

Samenstellers: Alderik Visser en Frans Kusters (red.)
Met bijdragen van: Hubertus Bahorie, Desiree Berendsen, Marijne van Dam, Frans van Dorp, Lieke Hendriks, Tanja van Hummel, Mirjam Jorink, Frans Kusters, Don Kwast, Ine Raangs, Floor Rombout, Joan de Ruijter, Jaron Daniël Schoone, Yoram Stein, Martin Struik, Floris Velema, Alderik Visser en een nawoord van Gert Biesta.
Vormgeving: Henk Droog | Platland
1e druk:
© ISVW Uitgevers, Leusden 2015 ISBN: 978-94-91693-70-0
NUR: 730 

30 januari 2016 – Boekpresentatie VerwonderenderWijs - Filosofie en Onderwijs – ISVW Leusden 11.00 uur

1 april 2016 – Symposium Filosofie en Onderwijs – Wolfert TTO Rotterdam 10.00 uur (onder voorbehoud)

bestel het boek

• direct bij het ISVW
• bij je favoriete lokale boekhandel