zondag 8 december 2024

Joodse scholieren in Oost Groningen 1941 - 1943

 

In het kort

In 1941 wordt het Joodse leerlingen verboden om naar reguliere scholen te gaan. Er moeten Joodse scholen met Joodse en 'half-Joodse' leerkrachten komen. Voor de provincie Groningen is aanvankelijk het plan dat die onderwijsinrichtingen in Stad geconcentreerd zullen worden. Hoewel er al goede verbindingen zijn met bus, tram en trein, blijkt dat niet haalbaar, zeker niet voor jonge kinderen. Er komen daarom ook gesegregeerde Joodse scholen in Winschoten (lagere school en ULO) en in Stadskanaal, Gemeente Onstwedde (alleen lager onderwijs). Het probleem van de afstanden op het platteland is daarmee niet opgelost: een aantal kinderen in de basisschoolleeftijd uit de Gemeente Wildervank zal ook niet naar Stadskanaal reizen. En ook voor scholieren uit Appingedam en Delfzijl is Winschoten wel heel erg ver weg....

Het bronnenmateriaal in Winschoten is redelijk uitgebreid en staat het toe een vrij betrouwbare namenlijst samen te stellen van Joodse leerlingen in het stadje  - en wel van verschillende soorten onderwijs die het rijk was. Het is daarbij niet met zekerheid vast te stellen of alle leerlingen een van de Joodse scholen bezoeken en welke. Sommige leerlingen uit Winschoten bezoeken in 1942 de ULO in Groningen-stad. Van die school zijn te weinig gegevens bewaard gebleven om e.e.a. met elkaar te kunnen vergelijken. 

In Stadskanaal is het bronnenmateriaal karig. Mede doordat er een lijst met namen van Joodse leerlingen in de regio in de Groninger Archieven wordt bewaard, is er niettemin een redelijk betrouwbare reconstructie te maken. Een bezoek aan ándere archieven zal mogelijk zal helpen de puzzel helemaal te leggen, maar is tijdrovend en ook frustrerend. Zo zijn er van de Gemeente Veendam geen stukken overgeleverd, en bevat dat van Wildervank geen extra gegevens. (Nog) niet achterhaald zijn de namen van de vier leerlingen die in Stadskanaal naar de ULO gaan.

In Appingedam en Delfzijl gaat het om een beperkt aantal Joodse leerlingen. Hun namen zijn bekend, maar in het geval van de leerlingen op de lagere school is onduidelijk of en waar ze naar school gaan. In Delfzijl krijgen ze vermoedelijk thuisonderwijs.





Voormalig pakhuis achter Langestraat 63-65. Tot in de jaren 1930 Middelbare Handelsschool, 1941-1942 Joodse school voor lager en uitgebreid lager onderwijs. Afgebroken 2024/2025 ? foto auteur december 2024

Joodse school voor LO en ULO te Winschoten, Langestraat 65-67 (achter)

Medewerkers

Lager Onderwijs

Davied (David) Benjamin Bamberg, Midwolda 25 december 1912 – Amsterdam 4 maart 2012 (onderduik Zuidlaren); schoolhoofd LO, docent vaderlandse geschiedenis en aardrijkskunde op de ULO.

Maurits Leo de Levie, Beerta, 11 februari 1919 - ? 1 januari 1991. Heeft een akte als leerkracht, maar werkt op de Joodse school als schoonmaker voor 3 guldens per week; overleeft Westerbork als lid van de Ordedienst.

Betje Nathan, Stationsstraat 55 te Winschoten, Winschoten 18 juli 1894 – Auschwitz 12 februari 1943, voorheen docent aan de ULO in Blijham.

Felix Polak, Burg. Mr. H.J. Engelkenslaan  te Winschoten, Winschoten, 3 december 1906 – Sobibor, 9 juli 1943; docent l.o. joodse school voor (u)lo te Winschoten, docent l.o. Joodse Lycea te ’s Hertogenbosch en Arnhem

Esther Simons, Ceresstraat 354 te Oude Pekela, Oude Pekela, 1 februari 1896 – Auschwitz, 12 februari 1943;  vanaf 12 oktober leerkracht laagste klassen

Hermann Stern, Stationsweg 55 te Winschoten, Frankfurt am Main 26 februari 1896 – Auschwitz 8 oktober 1944, godsdienstonderwijzer (onbezoldigd), van augustus tot oktober 1942 vervangend docent lagere school


Uitgebreid lager onderwijs

Itzak (Jacques) Zwaneweber (Zanbar), Dufaystraat 1, Amsterdam-Zuid / Burgemeester Schönfeldsingel 34 te Winschoten; Amsterdam 5 maart 1919 – Herziliyya (Israël)  8 juni 2011 zie: museum alkmaar 40-45



"Lijst van leerlingen der Joodse School woonachtig in de Gemeente Winschoten"

1.   Imanuel Jacob Bargeboer, Omsnijdingskanaal 15 te Winschoten 7 juli 1932 – Sobibor 20 maart 1943; voorheen Schortinghuisschool

2.  Friederieke (Frieda) Bloemendaal, Langestraat 81 te Winschoten, Winschoten 20 oktober 1932 – Sobibor 20 maart 1943; voorheen OLS Omsnijdingskanaal

3.   Fokkelina (Liena) Braaf, Blijhamsterweg 18 / Langestraat 94 te Winschoten, Winschoten 30 december 1933 – Auschwitz 5 november 1942; voorheen Schortinghuisschool

4.   Frida Braaf, Hoogstraat 17 te Winschoten, Leer 16 september 1929 – Sobibor 28 mei 1943; voorheen Schortinghuisschool

5.   Alfred Drukker, Blijhamsterweg 17 te Winschoten, Schagen 1 augustus 1932  - overleeft Theresiënstadt; voorheen Schortinghuisschool

6.   Elly Erna Drukker, Blijhamsterweg 17 te Winschoten, Waalwijk 2 juni 1934 – overleeft Theresiënstadt; voorheen Schortinghuisschool

7.   Johanna Frankforter, Langestraat 94 te Winschoten, Winschoten 27 februari 1934 – Sobibor 21 mei 1943; voorheen OLS Omsnijdingskanaal

8.  Olga Frankforter, Langestraat 94 te Winschoten, Winschoten 5 juni 1929 – Sobibor 21 mei 1943; voorheen Schortinghuisschool

9.   Johan Louis Israëls, Engelsestraat 17 te Winschoten, Assen 7 januari 1931 – Auschwitz 19 november 1942; voorheen Schortinghuisschool

10. Rolf de Jonge, Wilhelminastraat 8 te Winschoten, Emden 1 december 1927 – Sobibor 5 maart 1943; voorheen Schortinghuisschool

11. Isak Louis Lazarus, Wilhelminasingel 52 te Winschoten, Winschoten 19 januari 1934 – Sobibor 28 mei 1943; voorheen Schortinghuisschool

12.  Marie (Marietje) Lazarus, Wilhelminasingel 52 te Winschoten, Winschoten 6 oktober 1931 – Sobibor 28 mei 1943; voorheen Schortinghuisschool

13. Bettje Levie, Grindweg 1 te Winschoten, Winschoten 7 april 1934 – Sobibor 21 mei 1943; voorheen OLS Omsnijdingskanaal

14. Benjamin Israel Levie, Grindweg 1 te Winschoten, Winschoten 29 juni 1933 – Sobibor 21 mei 1943; voorheen OLS Omsnijdingskanaal

15. Salomon (Sallo) Izak de Levie, Olieslagerstraat 14 te Winschoten, Winschoten 29 mei 1929 – Auschwitz 29 oktober 1942; voorheen leerling openbare lagere school voor het centrale zevende leerjaar

16. Duifje de Levie, Venne 49 te Winschoten, Winschoten 6 mei 1934 – Auschwitz 2 november 1942 voorheen OLS Dwingeloweg

17. Izak de Levie, Venne 49 te Winschoten, Winschoten 3 augustus 1931 – Auschwitz 2 november 1942; voorheen OLS Dwingeloweg

18. Ada de Levie, Garst 73 te Winschoten, Winschoten 10 april 1933 – Auschwitz 23 november 1942; voorheen OLS St. Vitusholt

19. Erna de Levie, Garst 73 te Winschoten, Winschoten 24 augustus 1931 – Auschwitz 23 november 1942; voorheen OLS St. Vitusholt

20. Malie Nijstad, Hoogklei 3 te Winschoten, Winschoten 20 september 1932 – Auschwitz 5 november 1942; voorheen Schortinghuisschool

21. Johan Eric Polak, Burgemeester Venemastraat 42 te Winschoten, Winschoten 17 februari 1935 – Sobibor 2 juli 1943; voorheen Schortinghuisschool

22. Simon Seijffers, Vosseweg 12 te Winschoten, Winschoten 28 mei 1930 – Sobibor 7 mei 1943; voorheen OLS Oudewerfslaan

23. Frieda Seijffers, Vossenweg 12 te Winschoten, Winschoten 20 mei 1932 – Sobibor 7 mei 1942; voorheen OLS Oudewerfslaan

24. Friederike Seijffers, Vossenweg 12 te Winschoten, Winschoten 19 augustus 1928 – Sobibor 7 mei 1943; voorheen OLS Oudewerfslaan

25. Henry Slager, Trekweg 2 te Winschoten, Winschoten 5 december 1930 – Auschwitz 30 oktober 1944; voorheen OLS Dwingeloweg

26. Josephina West, Gasthuislaan 15-I te Winschoten, Winschoten 15 juni 1930 – Auschwitz 9 november 1942; voorheen OLS Dwingeloweg

27. Nathan West, Gasthuislaan 15-I te Winschoten, Wildervank 18 februari 1927 – Midden Europa, 31 maart 1944


Indeling van de leerlingen der Joodse School [te Winschoten] (vervolg) naar de Gemeente van herkomst

Beerta

28. Maurits de Levie, B 536 te Beerta, Winschoten 29 augustus 1929 – Monowitz 15 december 1942


Bellingwolde

29. Abraham Braaf, C83 / Lindenlaan 1 te Bellingwolde, Winschoten 20 juli 1934 – Auschwitz 19 november 1942

30. Izak Simon Levie, A 202 / Hoofdweg 57 te Bellingwolde, Bellingwolde 6 augustus 1932 – Sobibor 23 augustus 1943

31. Marie Bloemke Levie, A 202 / Hoofdweg 57 te Bellingwolde, Bellingwolde 23 februari 1931 – Sobibor 23 juli 1943

32. Bloemke Levie, A202 / Hoofdweg 57 te Bellingwolde, Bellingwolde 9 januari 1934 – Sobibor 19 juli 1943


Midwolda

33.   Reina Oudgenoeg, J 131 te Oostwold, gemeente Midwolda; Midwolda, 25 juni 1928 - Auschwitz 28 oktober 1942 [naam niet genoemd in archief Winschoten]


Nieuwe Pekela

34. Saartje de Levie, B38 te Nieuwe Pekela, Nieuwe Pekela, 23 december 1931 – overleeft de oorlog, zie lijst overlevenden

35. Levie de Levie, B38 te Nieuwe Pekela, 24 januari 1934 – overleeft de oorlog?

36. Gerhard Wallage, B 27 te Nieuwe Pekela, 7 februari 1933 – overleeft de oorlog?


Oude Pekela

37. Saartje Johanna ten Brink, Brittaniakade 37 te Oude Pekela, Dalen 13 mei 1930 – Sobibor 21 mei 1943

38. Geertje Goldsmid, Albionkade 195 te Oude Pekela, Oude Pekela 10 april 1933 – Auschwitz 29 oktober 1942

39.  Betsie Amalia Kosses, Brittanniakade 47 te Oude Pekela, Oude Pekela 7 september 1929 – Auschwitz 19 februari 1943

40. Amalia Kosses, Brittanniakade 47 te Oude Pekela, Oude Pekela 20 april 1930 – Auschwitz 19 februari 1943

41. Selma de Levie, Wartburgstraat 265 te Oude Pekela, Oude Pekela 20 mei 1930 – Monowitz 12 oktober 1942

42. Jozeph Simons, Ericastraat 457 te Oude Pekela, Oude Pekela 2 juni 1929 – Sobibor 21 mei 1943

43. Benjamin van Zand, Hanekamp 29 te Oude Pekela, Oude Pekela 2 mei 1932 – Auschwitz 15 oktober 1942


Sappemeer

44. Bertha de Beer, Sappemeer, 10 augustus 1931 – ??? [overleven de Sjoa]

45. Caspar de Beer, Sappemeer, 29 mei 1930 - ??? [overleeft de Sjoa]

De meeste leerlingen uit Sappemeer gaan naar Groningen, maar Bertha en Caspar hebben grootouders in Winschoten. 


Scheemda

46. Philippus van Geuns, Schoolstraat 4 te Scheemda, Winschoten 7 juli 1933 – Auschwitz 19 februari 1943

47. Levie van Geuns, Schoolstraat 4 te Scheemda, Winschoten 7 juli 1933 – Auschwitz 19 juli 1943

48. Johanna van Geuns, Schoolstraat 4 te Scheemda, Scheemda 5 augustus 1928 – Auschwitz 19 februari 1943

49. Lena van Geuns, Torenstraat 13 te Scheemda, Scheemda 3 juli 1931 – Sobibor 28 mei 1943

50. Greta Hart, Torenstraat 21/ Diepswal 17 te Scheemda 8 juni 1930 – Auschwitz 20 oktober 1942


Ter Apel

51. Jopie Grobfeld, Hoofdkade 84 te Ter Apel, gemeente Vlagtwedde, Vlagtwedde 28 februari 1934 – Sobibor 7 mei 1943 [staat ingeschreven op de ULO te Winschoten, maar gaat mogelijk naar Stadskanaal]


Vlagtwedde

52. Goldina Meijer, B15 / Oostersingel ?? te Vlagtwedde, Vlagtwedde 2 maart 1934 – Sobibor 7 mei 1943

53. Louisa (Louise) Meijer, B15 / Oostersingel ?? te Vlagtwedde, Vlagtwedde 24 januari 1935 – Sobibor 7 mei 1943

54. Mozes Mozes, B 45 / Oostersingel ??te Vlagtwedde, Nieuwe Pekela 11 oktober 1933 – Auschwitz,23 november 1942

55. Sophia Sachs, B 589 / Hoofdweg ?? te Vlagtwedde, Vlagtwedde 30 april 1929 – Auschwitz 31 oktober 1944

56. Bartha Valk, B 665 / Hoofdweg ?? te Vlagtwedde, Bellingwolde 9 januari 1934 – Auschwitz 29 november 1942

      Mozes Valk zie ULO

 

"Aangegeven leerlingen voor de ULO" (Joodse ULO te Winschoten – 12 januari – oktober 1942)

1.   Leonard (Leo) Bargeboer, Langestraat 62 te Winschoten,  Winschoten 1 augustus 1926 – Sobibor 20 maart 1943 ; voorheen openbare ULO

2.   Mozes Bargeboer, Hoofdstraat 24 te Nieuweschans, Nieuwschans 6 november 1927 – Auschwitz 28 februari 1943 [gaat 1942 niet meer naar ULO] 

3.   Sallo Bloemendal, Gassingel 18-III te Winschoten; Winschoten 28 april 1927 - Sobibor 20 maart 1943; voorheen openbare ULO Winschoten; staat 1 november 1942 ingeschreven op Joodse ULO Groningen (klas IV)

4.   Eva Beem, Marktstraat 9 te Winschoten, Winschoten 12 mei 1925 – Auschwitz 2 november 1942; voorheen openbare ULO

5.   Lina van Geuns, Torenstraat 13 te Scheemda, Scheemda 13 september 1927 – Sobibor 28 mei 1943; toegelaten tot klas 1 van de gemeentelijke HBS

6.   Siegbert Arnold de Jonge, Willemstraat 8 te Winschoten, Emden 8 juni 1926 – Sobibor 5 maart 1943; voorheen openbare ULO

7.   Heiman Helmut de Jonge, Willemstraat 8 te Winschoten,  Emden 23 maart 1923 – Auschwitz 30 september 1942 [niet meer leerplichtig?]

8.   Johanna de Jonge, Noorderplein 13 te Winschoten, Hannover 26 mei 1928 – Auschwitz 29 oktober 1942; voorheen openbare ULO

9.   Salomon Izak (Sallo) de Levie, Olieslagerstraat 14 te Winschoten, Winschoten 29 mei 1929 – Auschwitz 29 oktober 1942

10. Ingeborg Emilie (Inge) Neumann, Gassingel 18-III Winschoten, Berlin 29 juli 1928 – Sobibor 20 maart 1943; voorheen openbare ULO

11.Tina (Tiny) Oppenheim, Oranjestraat8 te Winschoten, Winschoten 22 september 1928 – Sobibor 20 maart 1943; toegelaten tot klas 1 gemeentelijke HBS, maar naar de ULO Winschoten

12. Hartog Simons, Engelstilstraat 14 te Winschoten, Winschoten 15 juni 1927 - Sobibor 5 maart 1943; voorheen openbare ULO

13. David Simons, Ericastraat 457 te Oude Pekela, Oude Pekela 28 april 1925 – Auschwitz 19 februari 1943

14. Henriëtte Regine Sara Slager (Marcusdochter), Engelstilstraat 6 te Winschoten, Winschoten 8 januari 1927 – Sobibor 21 mei 1943; voorheen openbare ULO

15. Henriëtte (Jetta) Frederika Slager (Bernardsdochter), Liefkensstraat 435 te Winschoten, Winschoten 11 april 1925 – Sobibor 30 maart 1943; voorheen openbare ULO; bezoekt de Joodse ULO in Groningen

16. Ester Saartje Sleutelberg, Langestraat 107, Winschoten 2 december 1927 – Auschwitz 29 oktober 1942; voorheen openbare ULO

17. Mozes Valk, B665 te Vlagtwedde, Bellingwolde 19 juli 1928 – Auschwitz 23 november 1942; zou naar openbare ULO

18. Maup de Vries, Torenstraat 22 te Winschoten, Winschoten 11 april 1928 – Sobibor 20 maart 1943; voorheen openbare ULO

19. Nathan West, Langestraat 436 te Winschoten, Wildervank 18 februari 1928 – Midden Europa 31 maart 1944; voorheen openbare ULO

20. Mina Wijnberg, Venne 54 te Winschoten, Winschoten 2 maart 1926 – Auschwitz 12 oktober 1942; heeft zich ingeschreven op de handelsavondschool, maar wordt niet toegelaten

21. Gisela Gertrud Wolff p/a Johanna Watermann, Oranjestraat 24 te Winschoten (Oosterstraat 72a te Groningen); Aurich, 29 december 1926 – Sobibor 20 maart 1943

 

Overige Scholen Winschoten e.o.


Gemeentelijke HBS Johan Modastraat

1. Lina van Geuns, zie hierboven: ULO, toegelaten tot klas 1 HBS,

2. Tina (Tini) Oppenheim, zie hierboven: ULO; toegelaten tot klas 1 HBS

3.  Rudi Bloemendal, Venne 55 te Winschoten, Hildesheim 7 januari 1921 – Auschwitz 30 september 1942. Zou naar klas V gaan.


Nuts-Fröbelschool

1. Liesel Aussen Hoogstraat 12 te Winschoten, Leer 3 maart 1936 – Sobibor 23 juli 1943

2.  Regina Bargeboer, Omsnijdingskanaal 15 te Winschoten, Groningen 30 maart 1936 – Sobibor 30 maart 1943

3.  Olga Braaf, Blijhamsterweg 18 te Winschoten, Winschoten14 september 1937 – Auschwitz 5 november 1942

4.   Mietje Blok, Langestraat 84 te Winschoten, Winschoten 3 september 1936 – Auschwitz 2 november 1942

5.  Barend Hartog Bollegraaf, Grintweg 41 te Winschoten, Winschoten 13 juni 1936 – Sobibor 11 juni 1943

6.   Minna Frank, Engelschestraat 39 te Winschoten, Winschoten 25 mei 1936 – Auschwitz 12 oktober 1942

7.   Heijman de Jong, Blijhamsterstraat 16 te Winschoten, Winschoten 1 januari 1937 – Sobibor 7 mei 1937

8.   Mendel Salomon Kropveld, Ludensweg 53 te Winschoten, Winschoten 28 november 1935 – Sobibor 21 mei 1943

9.   Bloemke de Levi, Venne 49 te Winschoten, Winschoten 16 mei 1937 – Auschwitz 2 november 1942

10. Arno Salomons, Wilhelminastraat 15 te Winschoten, Winschoten 10 december 1935 – Auschwitz 26 maart 1944

11. Max Simon Salomons, Wilhelminastraat 15 te Winschoten, Winschoten 7 mei 1937 -  onbekend [in 1951 naar Israel geëmigreerd]

12. Naatje Slager, Langestraat 100 te Winschoten, Groningen 21 augustus 1937 – Auschwitz 23 november 1942

13. Louis van Thijn, Oudewerfslaan 6 te Winschoten, Amsterdam 21 januari 1936 – Auschwitz 24 september 1943


Nijverheidsschool

1.  Bernard Stoppelman, Binnenweg 101 te Oude Pekela, oude Pekela 9 januari 1927 – Auschwitz 28 februari 1943

2.  Louis de Vries, Kolkje 2 te Winschoten, Winschoten 10 april 1926 – Auschwitz 28 februari 1943

 

Openbare school voor buitengewoon lager onderwijs, Engelsestraat Winschoten

1.  Betje de Levie, Hendrik Westerstraat 483 Oude Pekela, Oude Pekela 21 maart 1927 – Sobibor 28 mei 1943 (gestempeld als ‘imbeciel’)

2.   Nochum Niele (Nico) van Zand, Hanekamp 29 te Oude Pekela, Oude Pekela 15 september 1928 – Auschwitz 15 oktober 1942 (gestempeld als ‘debiel’)


Rijkskweekschool Winschoten


1.  Marcus (Max) ten Brink, Britanniakade 77 te Oude Pekela; Dalen 4 augustus 1924 - Auschwitz 30 april 1943; bezoekt Joods lyceum Groningen in de Violenstraat  


Vakschool voor Meisjes

1.  Betje Bargeboer, Gasthuislaan 15 te Winschoten, Winschoten 3 mei 1927 – Auschwitz 26 oktober 1942

2.   Frederika Naatje Slager, Omsnijdingskanaal 5 te Winschoten, Winschoten 6 mei 1927 – Sobibor 20 maart 1943

3.   Rika de Jonge, Noorderplein 13 te Winschoten, Winschoten 21 december 1925 – Auschwitz 29 oktober 1942

4.   B.G. Meyer (bijgenaamd Klok), Blijhamsterweg 24 te Winschoten, 16 april 1925 - ???

5.   Dina de Vries, Engelstilstraat 30 te Winschoten, 11 januari 1924 – Auschwitz 23 december 1942

6.   Maria van Zand, Albionstraat 29 te Oude Pekela, Oude Pekela 16 februari 1927 – Auschwitz 15 oktober 1942

 


Reconstructie leerlingen op de Joodse school voor lager onderwijs te Stadskanaal, gemeente Onstwedde januari - oktober 1942 Molenwiek 29


Leerkrachten

Abraham Goudsmid (ook: Goudsmit), Stadskanaal 13 juli 1892 – 26 december 1952

Sara Lezer-Leviet, Ommelanderwijk 103 te Veendam, Veendam 28 april 1895 – Auschwitz 29 januari 1944






Voormalig gebouw van de Centrale Transportarbeiders Federatie, afdeling Stadskanaal, Molenwijk 29 te Stadskanaal (Onstwedde). In 1942 in gebruik als Joodse school, in 1948 afgebroken. Bron: pinkstergemeente Stadskanaal - met dank aan Oud Stadskanaal. 


Leerlingen (onder voorbehoud)


Bourtange


1.   Florentina (Florentine) Levie, C75 te Bourtange, Slochteren, 9 juni 1933 - Auschwitz, 3 december 1942; OLS Bourtange


Stadskanaal & Musselkanaal

2.  Alexander Goudsmid (Abrahamszoon)25 december 1934 – San Diego (USA) december 2005, zoon van schoolhoofd Abraham Goudsmid

3.  Alexander Goudsmid (Lazaruszoon) 26 november 1934 - ??? (oorlog overleefd)

4.  Heiman Izaäk Gudema, Schoolstraat 67 te Musselkanaal, Musselkanaal, 1 oktober 1933 – Sobibor 16 juli 1943

5.  Wolf Jozep, Oosterstraat 44 te Stadskanaal, Stadskanaal 19 september 1932 – Auschwitz 2 november 1942

6.  Jakob Kropveld, Ceresstraat 18 te Musselkanaal, Musselkanaal 2 oktober 1929 – Auschwitz 23 november 1942

7.   Mendel Kropveld, Ceresstraat 3 te Musselkanaal, Musselkanaal, 23 april 1931 – Auschwitz 29 oktober 1942

8.   Elisabeth Levitus, Stadskanaal 2 oktober 1931 – Bussum 28 pril 2003

9.   Schoontje Lezer, Kruisstraat 10 te Musselkanaal, Musselkanaal 26 juni 1934 – Auschwitz 23 november 1942

10.   Engelina Meijer, 22 augustus 1929 - ???

11. Jonas Valk, F101 te Stadskanaal; Wildervank 31 januari 1935 – Auschwitz 23 november 1942

12. Elsbeth (Betti) de Vries, Sluisstraat 4 te Musselkanaal, Loga 20 december 1929, Birkenau 19 november 1943

13. Frouke Emma Wolf, Marktkade 4 te Musselkanaal, Musselkanaal 29 januari 1932 – Auschwitz 23 november 1942


Ter Apel

14. Jopie Gobfeld (zie hierboven, j.l.o. Winschoten)

15. Elli Katz, p/a Jacob From, Hoofdstraat 8 te Ter Apel; Aurich 29 november 1934 – Sobibor 21 mei 1943; OLS Ter Apel Oost

16. Julius Jakob  Levie, Viaductstraat 74 te Ter Apel, Ter Apel, 4 mei 1930 – Auschwitz 23 november 1942; OLS Ter Apel West

17. Floratiene Levie, Viaductstraat 74 te Ter Apel, Ter Apel 9 mart 1932 – Auschwitz 2 december 1942; OLS Ter Apel West

18. Samuel Levie, Viaductstraat 74 te Ter Apel, Ter Apel 23 februari 1935 – Auschwitz 23 november 1942; OLS Ter Apel West

19. Heiman Lezer, Ter Apelkanaal 67, 13 juli 1925 - Vlagtwedde 13 juli 1925 - Auschwitz 28 februari 1943; leerling van de ULO Ter Apel, schrijft zich 1941 in voor klas 2 van de HBS maar wordt daar weer uitgeschreven. Mogelijk naar Joodse ULO Stadskanaal??

20. Greta Vrenkel, Koningstraat 1 te Ter Apel, Ter Apel 20 augustus 1935 - Auschwitz, 30 november 1942 - vermoedelijk naar klas 1 in juni of augustus 1942

21. Johanna Vrenkel, Koningsstraat 1 te Ter Apel, Groningen 12 december 1931 – Auschwitz 23 november 1942



Floratiene, Julius Jakob en Samuel Levie op de OLS Ter Apel West. Datum onbekend. Overgenomen uit Boon & Lentelinck, 2004


Valthermond, gemeente Odoorn (Dr.)

22. Jozefien Elsien Lezer, K 50 te Valthermond, Odoorn 1 januari 1935 – Auschwitz 15 oktober 1942


 

Veendam

23. Joseph (Joop) Caneel, Postweg 25 te Veendam, Veendam 4 maart 1930 – Auschwitz 18 oktober 1944

24. Elsien Lezer, Ommelanderwijk 103 te Veendam, Veendam 1 oktober 1939 – Auschwitz 28 januari 1944, dochter van leerkracht Sara Lezer-Leviet

25. Samson Gans, Boven Oosterdiep 3 te Veendam, Veendam 23 januari 1933 – Auschwitz 19 februari 1943

26. Martijn Johan Gans, Boven Oosterdiep 31 te Veendam, Veendam 17 september 1934 – Auschwitz 19 februari 1943

27. Aron Leman, Nieuwelaan 105 te Veendam, Veendam 20 mei 1930 – Auschwitz 23 november 1942

28. Bernard Leviet, Kerkstraat 62, Veendam 20 mei 1929 – Auschwitz 15 december 1942 [in december 1941 leerling op de Joodse lagere school in Groningen)

 


Wildervank

29. Edith de Levie, ? Gasselternijveenschemond, Rheine 25 oktober 1930 – nog in leven? (USA)

30. Herbert de Levie, ? Gasselternijveenschemond, Rheine 7 mei 1934 – Dane County, Wisconsin, 10 april 1989

31. Alex Valk, Scheepswerfstraat 51 te Stadskanaal, Wildervank 7 januari 1935 – Auschwitz 23 november 1942

32. Jacob Valk, Scheepswerfstraat 51 te Stadskanaal, Wildervank 2 juli 1931 – Auschwitz 23 november 1943

33. Jonas Valk, Scheepswerfstraat 51 te Stadskanaal, Wildervank 12 december 1927 - Auschwitz 23 november 1942

34. Salomon Valk, Scheepswerfstraat 51 te Stadskanaal, Wildervank 6 maart 1929 - Auschwitz 23 november 1942

35. Aron Valk, Scheepswerfstraat 51 te Stadskanaal, Wildervank14 juni 1936 Auschwitz 23 november 1942


(vermoedelijk) niet naar school in Stadskanaal vanwege de afstand:

1. Reina Betsy Bramson, Franeker 5 oktober 1932 –  Israël 1954, overleeft Bergen-Belsen

2. Jozef Jacob Bramson, Franeker 21 november 1934 – Jerusalem 11 maart 2022; overleeft Bergen-Belsen

3.  Jonas Valk, D 251 te Wildervank; Borger 6 december 1931 – Auschwitz 23 november 1942

4.  Maurits Nico de Groot, D111 te Wildervank; Groningen 15 juli 1932 – Auschwitz 29 november 1942

5.  Nico de Groot, D111 te Wildervank, Groningen 13 december 1934 – Auschwitz 29 oktober 1942

6.  Bernard de Jong, 26 maart 1928 - ??? [mogelijk Bernadictus de Jong, Rotterdam 26 maart 1928 - Sobibor 14 mei 1943; woonachtig in de gemeente Veendam, maar gaat in Wildervank naar de ULO]


Nuts-bewaarschool Wildervank

Noorderbewaarschool

Roosje Valk, A.G.Wildervanckstraat 7 te Wildervank, Wildervank 1 augustus 1937

Joël van Delft, A62b te Wildervank (Eexterveen), 15 oktober 1936


Zuiderbewaarschool

Rozette de Groot, D111-1 (Groningensingel) te Wildervank, Groningen 15 mei 1936



Buitengewoon lager onderwijs (Wildervanckschool)

6 leerlingen, niet met name genoemd 

Namenlijst Joodse leerlingen uit Onstwedde, Wildervank en Valthermond (Dr.) in de leerplichtige leeftijd en 'op aanwas'. Ongedateerd, vermoedelijk september 1941. Groninger Archieven T.  1841 - I. 648

Overige uitgesloten leerlingen 


HBS Ter Apel

Alexander (Alex) Meijer, Kruisstraat 10 te Musselkanaal, Musselkanaal 6 oktober 1926 - ? Israel, 1988

Heiman Leezer, Ter Apelkanaal West 67 te Ter Apel; Vlagtwedde 13 juli 1925 - Auschwitz 28 februari 1943. leerling klas 2 afdeling ULO 



Kleuterschool Ter Apel West

Eddie Grobfeld, Hoofdkade 84 te Ter Apel, Ter Apel 7 april 1935

Gretha Vrenkel (zie hierboven: jlo Stadskanaal)



Lagere landbouwhuishoudschool te Ter Apel 

Emma Frank, C50 te Bourtange, Bourtange 27 augustus 1926 -  



Neutrale kleuterschool Bourtange

Fanny Frank, C50 Bourtange, Bourtange 8 maart 1936 - Auschwitz 12 februari 1943

Louise Bertha (Liesje) Frank, C50, Bourtange; Bourtange, 3 april 1938 - Auschwitz 12 februari 1943

Anna Levie, C 175 Bourtange, Bourtange 16 februari 1937 - Auschwitz 3 december 1942



ULO Stadskanaal

4 leerlingen nog niet geïdentificeerd



Joodse leerlingen in Appingedam en Delfzijl (e.o.)


Handelsavondschool Delfzijl


  • Levie Goudsmid, Willemstraat 17 te Delfzijl; Delfzijl 3 december 1925

        Ingeschreven voor cursus 1941:

  • Joseph Pais, Oude Schans 47 te Delfzijl; Delfzijl 17 maart 1924


Nutsfröbelschool Farmsum


  • Jetbora van Dam, B225 te Farmsum; Delfzijl 22 december 1936 - oktober 1996



Nutsfröbelschool Delfzijl
  • Esther Frank, Oude Schans 11 te Delfzijl; Groningen 11 oktober 1936
  • Carolina Cohen, Spoorstraat 10 te Delfzijl; Delfzijl 10 juni 1935
  • Gelle (Gella) Gans, Marktstraat 45 te Delfzijl; Delfzijl 10 augustus 1935
  • Sientje Gans, Marktstrat 7 te Delfzijl; Delfzijl 9 juni 1936
  • Salomon Hoogstraal, Willemstraat 14 te Delfzijl; Delfzijl 3 juli 1936
  • Marcus Pais, Waterstraat 9 te Delfzijl; Groningen 14 september 1935



Openbare lagere school Delfzijl aan de Singel


  • Fieka Cohen, Spoorstraat 10 te Delfzijl; Delfzijl 6 oktober 1930 [klas 5]
  • Saartje Cohen, Spoorstraat 10 te Delfzijl; Delfzijl 6 juni 1928 [klas 7]
  • Keetje Gans, Marktstraat 25 te Delfzijl; Delfzijl 15 mei 1933 [klas 2]
  • Simon Gans, Marktstraat 25 te Delfzijl, Delfzijl 21 juni 1931 [klas 4]
  • Aaron Pais, Oude Schans 47 te Delfzijl, 19 juni 1929 [klas 6]

De gemeente Winschoten informeert Delfzijl op 29 september 1941 dat er daar een Joodse lagere school zal worden geopend. Met 27,5 kilometer reisafstand is dat te ver. De gemeente Delfzijl vraagt daarom op 17 oktober 1941 aan de OLS aan de Singel boeken voor de klassen 2 t/m 7 om de Joodse leerlingen bezig te houden. Een week later krijgt ze deze, keurig verpakt per schooljaar. Waar de leerlingen worden beziggehouden en door wie is niet duidelijk. Saartje Cohen kan in 1942 naar Groningen naar de ULO zijn gegaan, maar gegevens daarover ontbreken. De andere leerlingen krijgen tot eind 1942 vermoedelijk thuisonderwijs.

 

Openbare ULO Appingedam Wijkstraat


  • Carolina Akker, Broerstraat 8 te Appingedam, Aalten 23 januari 1927 - Auschwitz 12 februari 1943; leerling klas 3
  • Henriëtte Akker, Broerstraat 8 te Appingedam, Aalten 8 februari 1928 - Auschwitz 12 februari 1943; leerling klas 2
  • Frouke Jansje (Frida) van der Klei, Westersingel 49 te Appingedam; Appingedam 18 mei 1928 - Sobibor 20 maart 1943. Leerling klas 1

Openbare ULO Delfzijl


  • Antje Marie Anne Gans, Molenstraat B 267 te Farmsum; Delfzijl 10 januari 1925 - Sobibor 2 april 1943; leerling klas 4
  • Celia (Cilly) Grünberg p/a Cornelis Houtmanstraat 6 te Delfzijl; Essen 25 februari 1928 - ?? VS.; leerling klas 1

  • Mozes Nieweg, Waterstraat 41 te Delfzijl, Groningen 5 juli 1925 - Sobibor 4 juni 1943. Leerling klas 4





Bronnen:


Archief gemeente Eemsdelta te Delfzijl; Toegang 37 – 36 (Gemeentebestuur van Delfzijl 1924-1979): 1542: Stukken betreffende het nemen van maatregelen tegen Joodse leerlingen


Archief gemeente Oldambt te Winschoten; Toegang 88-63 (Inventaris Gemeentebestuur Winschoten 1930 -1945). Inventarisnummer 2482: Stukken betreffende de oprichting en instandhouding van een joodse school 1930 - 1946

Archief Gemeente Stadskanaal te Stadskanaal; Toegang 53 – 16 (Inventaris gemeentebestuur Onstwedde 1811 – 1934). Inventarisnummer ??? [de omslag maakt deel uit van de reeks 435 – 452, maar heeft zelf geen nummer]: Stukken betreffende het beschikbaarstellen van gelden voor de bouw, verbouw, uitbreiding en inrichting van bijzonder lagere en uitgebreid lagere scholen, 1921 - 1942

Archief Gemeente Veendam te Veendam; Toegang 55 - 63 (Inventaris Gemeentebestuur Wildervank 1906-1968) Inventarisnummer 2007 Stukken betreffende beleidsuitvoering inzake leerlingen van Joodse afkomst met betrekking tot onderwijs financieringen

Archief Gemeente Westerwolde te Sellingen; Toegang 56 - 21 (Inventaris gemeente Vlagtwedde 1923 - 1987) Inventarisnummer 3470: Stukken betreffende organisatie en financiering van het registreren en onderbrengen, op last van de Duitse bezetter, van de Joodse leerlingen van het lager en voortgezette onderwijs in Joodse scholen; I. 3544-3546: Stukken betreffende toekenning of afwijzing van reiskostenvergoeding van leerlingen, waaronder Joodse (et cetera)  

Groninger Archieven Toegang 1861 (Gemeentebestuur van Groningen 1916 – 1965); Inventarisnummer  648: Inrichting van scholen voor leerlingen van Joodse bloede (Kleuterschool, lagere school, Ulo-school en lyceum); Restitutie van te dezer zake door de gemeente gemaakte kosten.


Geen opmerkingen: